• obszar: 268,7 tys. km²
• podział administracyjny: 10 dystryktów i 113 powiatów
• liczba ludności: 3,4 mln (1991r.)
• gęstość zaludnienia: 13 osób/km²
• stolica: Wellington (326 tys. mieszk. 1990r.)
• większe miasta (w tys.): Auckland (890), Christchurch (320), Hamilton (170)
• ludność: pochodzenia europejskiego 85,8%, Maorysi 8,8%, Chińczycy i Polinezyjczycy 5,4%
• język urzędowy: angielski
• religie: anglikanie 29%, prezbiterianie 18%, katolicy 15%
• waluta: 1 dolar N.Z.

Terytorium Nowej Zelandii składa się z dwóch dużych wysp — Północnej i Południowej oraz z szeregu małych wysepek. Wyspy są przeważnie górzyste. Niziny występują jedynie wzdłuż wybrzeży oraz w dolinach rzecznych. Na Wyspie Południowej wznosi się najwyższy łańcuch górski kraju — Alpy Południowe (Góra Cooka 3764m n.p.m). Góry te charakteryzują się wysokimi szczytami pokrytymi lodowcami i wiecznymi śniegami oraz stromymi stokami i głębokimi dolinami. Wyspa Północna jest mniej górzysta. Jej środkową część zajmuje wulkaniczny Płaskowyż Centralny z licznymi stożkami wulkanicznymi i jeziorami. Przed przybyciem Europejczyków wyspy Nowej Zelandii zamieszkiwali Maorysi, ludność pochodzenia polinezyjskiego. Trudnili się zbieractwem i prymitywnym rolnictwem. Wysoki poziom osiągnęli w sztuce budowania domów i wyrobie rzeźbionych łodzi. Powszechne wśród Maorysów było uprawianie kanibalizmu i pokrywanie ciał tatuażem.Wyspy Nowej Zelandii odkrył w 1642r. Abel Tasman, a w 1769r. dokładnie zbadał James Cook. Kolonizacja  Nowej  Zelandii przez Brytyjczyków rozpoczęła się jednak dopiero w połowie XIX w. Równocześnie wyspy stały się posiadłością kolonialną Wielkiej Brytanii, otrzymując później (1907r.) prawa dominium. Nowa Zelandia należy obecnie do grupy krajów wysoko rozwiniętych. Pozycję tę uzyskała głównie dzięki intensywnemu rolnictwu, specjalizującemu się w hodowli bydła i owiec. Wysoki poziom życia ludności oraz szeroki zakres uprawnień socjalnych sprzyjają dużej aktywności turystycznej Nowozelandczyków.

Regiony turystyczne
Najbardziej znanym regionem turystycznym Wyspy Północnej, jeśli nie całej Nowej Zelandii, jest Płaskowyż Centralny, a zwłaszcza okolice miasta Rotorua. Jest to obszar ożywionej działalności wulkanicznej. Objawia się ona występowaniem gejzerów, gorących źródeł, syczących fumaroli, barwnych kraterów, sadzawek z gorącym błotem i in. W samym mieście Rotorua znajduje się jedyny na Nowej Zelandii teatr maoryjski. Obszar występowania zjawisk wulkanicznych ciągnie się daleko na południe od Rotorua i obejmuje największe jezioro Nowej Zelandii — Taupo, znane łowisko pstrągów. W pobliżu, w miejscowości Wairakei znajduje się jedna z nielicznych na świecie elektrowni wykorzystujących gorące źródła.
Na Płaskowyżu Centralnym wznoszą się także wysokie stożki czynnych wulkanów — Ruapehu (2797 m n.p.m.), Ngauruhoe (2291 m n.p.m.) i Tongariro (1968 m). Na tym terenie utworzono w 1894 r. pierwszy w Nowej Zelandii park narodowy Tongariro. Na obszarze tym są dobre warunki do uprawiania sportów zimowych, turystyki pieszej i wspinaczek. W obrębie Płaskowyżu Centralnego — w Waitamo występują też formy krasowe, wśród nich kilka dużych jaskiń.
Drugim ważnym regionem Wyspy Północnej jest Northland — najbardziej na północ wysunięta część Nowej Zelandii. Odznacza się on łagodnym klimatem i ciepłymi wodami przybrzeżnymi. Najważniejszym obszarem wypoczynkowym jest tu zatoka Bay of Islands. Jest to historyczne miejsce nawiązania pierwszych kontaktów między Maorysami i Europejczykami. Atrakcjami Northland są też rezerwaty przyrody z drzewami kauri (Waipoua i Trounson) oraz rezerwaty morskie — Bay of Islands i Hauraki. Dobrymi warunkami do kąpieli i wypoczynku na plażach odznacza się również zatoka Bay of Plenty.
Największe miasto Nowej Zelandii, Auckland, jest zarazem centrum turystycznym Wyspy Północnej. Do najważniejszych obiektów turystycznych w Auckland należy muzeum ze zbiorami sztuki Maorysów i mieszkańców wysp południowego Oceanu Spokojnego oraz zbiory przyrodnicze z bogatą kolekcją okazów morskich. W Auckland znajdują się też budowle historyczne z połowy ubiegłego wieku, jak np. budynek szkoły misyjnej i drewniane domy mieszkalne w stylu kolonialnym.
Na Wyspie Północnej leży również stolica Nowej Zelandii — Wellington. Miasto położone jest nad niewielką zatoką w otoczeniu zielonych wzgórz. Do najciekawszych budowli należą tu stare drewniane domy z ubiegłego wieku, a wśród nich jeden z największych na świecie budynków drewnianych — Old Government Building. Spośród kilku muzeów na uwagę zasługuje zwłaszcza Muzeum Narodowe ze zbiorami etnograficznymi i przyrodniczymi. Mieszkańcy Wellington wypoczywają najczęściej na plażach sąsiadujących z miastem, zaś popularnym celem wycieczek jest wzgórze Victoria, dokąd prowadzi kolejka linowa.
Na Wyspie Południowej miejscami koncentracji ruchu turystycznego są głównie parki narodowe, obejmujące najpiękniejsze i najcenniejsze pod względem przyrodniczym obszary. W granicach Parku Narodowego Góry Cooka (Mount Cook National Park) wznosi się najwyższy szczyt Nowej Zelandii o tej samej nazwie. Znaczną część powierzchni parku zajmują wieczne śniegi i lodowce. Znajduje się tu jeden z najdłuższych, poza obszarami biegunowymi lodowców na świecie — Lodowiec Tasmana (dł. 29 km, szer. 3 km). Atrakcjami parku narodowego Westland są również lodowce, w tym Lodowiec Franciszka Józefa i Lodowiec Foxa, a także gorące źródła i jeziora górskie. Podobny do poprzednich jest park narodowy Aspiring z drugim pod względem wysokości szczytem Nowej Zelandii (Aspiring 3027 m n.p.m.). Krajobrazy górskie typu alpejskiego dominują również w parku narodowym Fiordland, którego osobliwością są głębokie fiordy. Do górskich parków należy też park narodowy Przełęczy Arthura (Arthur's Pass National Park) i Park Narodowy Jezior Nelsona (Nelson Lakes National Park). Niewielki, lecz bardzo atrakcyjny jest Park Narodowy Tasmana, leżący na północnym krańcu Wyspy Południowej i obejmujący liczne wysepki oraz piaszczyste plaże. 

Najpopularniejszym nadmorskim regionem wypoczynkowym Wyspy Południowej jest Marlborough Sounds, obszar o bardzo silnie rozczłonkowanej linii brzegowej, stwarzający dobre warunki do uprawiania żeglarstwa, narciarstwa wodnego oraz łowienia ryb. Głównym miastem i centrum turystycznym Wyspy Południowej jest Christchurch, zwane miastem ogrodów. Znajduje się tu międzynarodowe lotnisko, drugie pod względem znaczenia w Nowej Zelandii.